Nefretin Kısa Tarihi ve Türkiye 2023 Genel Seçimleri

2023 seçim dönemine depremin acı bilançosu sebebiyle siyasilerin iradesi neticesinde geç başladık, ancak süreç o kadar hızlı ilerledi ki nefret söylemleri de gelmekte gecikmedi. Önce bakanlar muhalefeti terörist olarak niteledi ki Hüda Par gibi Hizbullah ile aynı odada yatan bir partiyi kendine ortak ederken, ardından bu seçimi eğer muhalefet kazanırsa bunun bir darbe olacağı iddiaları ile süsledi söylemlerini… Kısaca tam bir aymazlık, tam bir iş bilmezlik! Alışmış olduğumuz AKP’nin nefret söylemleri ve kutuplaştırma stratejileri kapsamında olan bu çirkin söylemlerin neticesinde Erzurum’da ellerinde Türk Bayrakları olan vatandaşlarımızın taşlanması ile sonuçlandı. Sorsan vatan severler ama ufacık bir canın onların nezdinde hiç bir kıymeti yok… İşte bu söylemlerin sahipleri de bu süreci metanetle geçirmeleri gerekirken, kaybedecekleri seçimin acısı ile daha da savurganlaştılar.

Nefret öyle güçlü bir silah ki dünya tarihinde büyük yıkımların tamamında izlerine rastlamak pek tabi mümkün. İnsanlık tarihi boyunca, çeşitli olaylar ve dönemler yaşadık. Bazıları sevinç dolu ve ilginç anılarla doluyken, diğerleri ise tüyler ürperten, acı veren ve nefret dolu günlerle geçti. Bu yazıda, tarihin en karanlık dönemlerinden bazılarına bir göz atarak, insanlık olarak yaşadığımız nefret dolu günlerin birkaçını da incelemiş olacağız.

İkinci Dünya Savaşı: Yüzyılın en büyük trajedilerinden biri olan İkinci Dünya Savaşı, nefretin ve şiddetin doruk noktası olarak kabul edilir. Adolf Hitler önderliğindeki Nazi Almanyası’nın, Yahudi Soykırımı olarak bilinen Holokost’u gerçekleştirmesi, altı milyondan fazla Yahudi’nin hayatına mal oldu. Savaş sırasında, milyonlarca insanın ölümüne, vahşete ve zulme tanık olundu. Bu dönem, insanlığın en karanlık yüzlerinden birini temsil eder.

Soykırımlar: İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra da, dünyanın çeşitli bölgelerinde nefret dolu soykırımlar yaşandı. Ruanda Soykırımı (1994), Bosna Soykırımı (1995) ve Kamboçya’daki Kızıl Kemer Rejimi (1975-1979) gibi olaylar, binlerce insanın yaşamını yitirdiği ve toplumların parçalandığı korkunç dönemlere işaret eder. Bu soykırımlar, insanlığın en karanlık yüzlerinden bazılarını gözler önüne sermiştir.

Irkçılık ve Ayrımcılık: Tarihte, ırk, etnik köken veya din gibi farklılıklardan dolayı ortaya çıkan nefret, birçok toplumu derinden etkilemiştir. Kölelik dönemi, Amerika Birleşik Devletleri’nde Afro-Amerikalıların sistematik olarak köleleştirildiği ve insanlık dışı muameleye tabi tutulduğu bir dönemdir. Ayrıca Güney Afrika’da uygulanan Apartheid rejimi de, siyah ve beyaz ırklar arasında ayrımcılığın doruk noktasıdır.

Terörizm ve Savaşlar: Son yıllarda, terör saldırıları ve çatışmalar dünya genelinde artmıştır. 11 Eylül saldırıları, Madrid tren istasyonu saldırısı, Paris saldırıları ve daha birçok örnekle birlikte, terörizm insanlığın karşı karşıya kaldığı en nefret dolu olayların başında gelir. Türkiye’de yaşanan havalimanı saldırısı, Ankara gar patlaması, Beyoğlu bombalı saldırısı da hafızalarımızda yer eden önemli olaylardan sadece bir kaçı…

İnsanların nefrete karşı bu kadar kırılgan olmasının sebebi korkmaktan dahi korkuyor olması diyebiliriz aslında… Korku, insanların hayatta kalma içgüdüsünün bir parçasıdır ve doğal olarak tehdit veya tehlikelerden kaçınmamızı sağlar. Ancak, bazı durumlarda korku, bireyleri olumsuz duygulara ve tepkilere yönlendirebilir, nefrete ve önyargıya dönüşebilir. İşte içinden geçtiğimiz seçim süreci ve AKP’nin yıllardır kullanmakta olduğu bu nefret söyleminin kökeninde korkuyu bir araç olarak kullanarak insanları daha kolay yönetme isteği yatmaktadır. Söylemlerine baktığınızda, veya tanıtım filmlerinde kullandıkları temaları incelediğinizde özellikle muhafazakar seçmeni din elden gidiyor, dış güçler vb. gibi dayanaksız söylemlerle korkuya sevk ederek oylarını almaları bunun en büyük sonucudur. İşin en acı noktası ise din elden gidiyor derken, dine en çok zarar veren kendileri oluyorken diğer taraftan dış güçler senaryosunda ise milyonların gözü önünde yabancıya ev satarak vatandaşlık dağıtıyorlar veya milyonlarca mülteciyi kontrolsüz ülkeye alırken yine en büyük kötülüğü de kendiler yapıyorlar.

Bana kalırsa korku kültürüne hakimiyeti, nefret söylemleri ile halkı bölerek tek şanslarının AKP olduğuna insanları inandırması ve 21 yıllık Recep Tayyip Erdoğan gerçeği… İnsanlar alışkanlıklarından vazgeçemiyor… Kısaca muhalefeti öyle güçsüz ve yabancılaştıran bir siyasi söyleme sahipler ki hepimizin Türkiye’nin iyiliği ve güzelliği için çalışıyor olduğumuz gerçeğini bir türlü göremiyorlar.

Aşağıdaki tabloyu dikkatle inceledikten sonra, seçim sürecinde bu tablonun nefreti körükleyip korkuyu kullanmak için nasıl kullanıldığını da anlamış olacaksınız. Şöyle ki; Baby Boomers dediğimiz 59-77 yaş arasında bulunan seçmenin yani ununu elemiş eleğini asmış (özellikle EYT’den sonra bu kuşak neredeyse bu durumda.) kuşağın gayesi rahat bir emeklilik, ve siyasi istikrarın devamı olarak ortaya çıkıyor diyebiliriz. Aile bağları gelenekselci, Türkiye özelinde ise bu kuşak ataerkil toplumun en ön plana çıktığı yaş aralığı. AKP’nin ahbap çavuş kapitalizmine de en yakın kuşak, çünkü ticarette de liyakatten çok ahbaplığa daha çok kıymet veriliyor. Hal böyle olunca Sosyal Adalet, Barış ve Eşitlik  gibi değerleri de sadece ahbapları için istiyorlar. İşte bu sebepten dolayı bu kuşakta AKP’ye oy çıkma oranı %61 ve üzerini buluyor.

Diğer kuşakları da tek tek irdelemek gerekir elbette ancak burada sazı size bırakmak istiyorum, çünkü Irkçılığın genel bir hassasiyet olduğu bir dünyada hala bu kadar ırk kökenli siyasetin yer buluyor olabilmesi gerçekten aslında iktidarların korkuyu ne denli iyi kullandığının da bir göstergesi olabilir mi?

Evet, korkunun siyasette kullanılması tarih boyunca birçok örneğe sahiptir. İşte korkunun siyasette kullanıldığı bazı örnekler:

1. Tehditlere Karşı Güvenlik Vaadi: Siyasi liderler, halkın güvenlik endişelerini kullanarak seçmenlerin desteğini kazanmaya çalışabilirler. Özellikle terör saldırıları, suç oranlarının artması veya dış tehditler gibi durumlarda, siyasi liderler daha sert güvenlik politikaları vaat ederek korkuyu manipüle edebilirler. (15 Temmuz, Atatürk Havalimanı saldırıları vb.)

2. Göçmen Karşıtı Propaganda: Göçmenlik konusu, siyasi manipülasyon ve korku yaratma için kullanılan bir başka alan olmuştur. Siyasi liderler, yabancıları veya belirli göçmen gruplarını hedef alarak, toplumda korku ve kaygı uyandırabilirler. Göçmenlere yönelik olumsuz imajlar oluşturarak, seçmenlerin desteğini kazanmayı amaçlayabilirler. (Suriye ve Afgan mültecilerin Avrupa’ya karşı tehdit olarak kullanılması.)

3. İç ve Dış Tehdit Algısı: Siyasi liderler, iç ve dış tehdit algısını körükleyerek halkı korkutmaya çalışabilirler. Örneğin, belirli bir ülke veya siyasi ideolojiye karşı tehdit algısı oluşturarak, ulusal güvenlik endişelerini vurgulayabilir ve bu korkuyu siyasi kazanç elde etmek için kullanabilirler. (Muhalefetin terör örgütleri ile bağının olduğunun defaten söylenmesi.)

4. Toplumsal Ayrışma ve Saplantılı Gruplar: Siyasi liderler, toplumu ayrıştıran ve kutuplaştıran retorikleri kullanarak korku ve endişe yaratabilirler. Örneğin, belirli bir etnik, dini veya ideolojik grup hakkında olumsuz bir imaj oluşturarak, halk arasında korku ve düşmanlık duygularını körükleyebilirler. (Biz ve onlar diye ülkeyi kutuplaştıran siyasi söylemler.)

5. Kriz Yönetimi: Siyasi liderler, kriz dönemlerinde korku ve belirsizlik ortamını kullanarak güçlerini artırabilirler. Krizlerde topluma güven ve istikrar sağlamak için liderler, korku duygusunu kullanarak otorite ve kontrolü pekiştirmeye çalışabilirler. (15 Temmuz Darbe Girişimi, Gezi Parkı olayları.)

Bu örnekler Türkiye’de özellikle 43-58 ve 59-77 yaş aralığındaki X ve Baby Boomers kuşağının hassasiyetlerini korku üzerinden yönetebilmenin anahtarı olmuşlardır ancak kuşaklar değiştikçe insanların arayışları da buna paralel olarak değişim gösteriyor. (Lütfen tabloyu ve tabloda Y kuşağı ile birlikte Z kuşağını tekrar inceleyin.)

Artık ben ve benim gibi insanlar daha çok anlam arayışındayız, daha kaliteli hayatlar yaşamanın derdindeyiz. Adil ve özgür bir dünyanın mümkün olduğunu görüyoruz ve buna ulaşmak için kutuplaşmadan ziyade toplumsal özgürlüğü ve barışı sağlamanın birleşmekten ve farklılıklara saygıdan geçtiğini biliyoruz. Y kuşağı olarak biz bunları biliyor ve ayak uydurmaya gayret ediyorken Z kuşağı bu olguları ta derinden yaşıyor! O yüzden Mustafa Kemal Atatürk’ün umudum gençliktedir derken aslında içinde bulunduğu dönemin 40 yaş üstü insanlarının dar görüşlerinden ne kadar çekindiğini kibar bir şekilde anlatmasına hayran oluyoruz.

Okura bir hatırlatma ve not:
“Gençlerin Yüzde 73’ü Yurt Dışında Yaşamak İstiyor”
Almanya merkezli Konrad-Adenauer-Stiftung (KAS) Derneği’nin Türkiye Gençlik Araştırması 2021’e göre, 18-25 yaş arası gençlerin yüzde 82,9’u “Türkiye’de gelir dağılımının dengesiz olduğunu, eşit olmadığını” söylüyor. Türkiye’de işsizliğin çok yüksek olduğunu söyleyen gençler bunun birinci nedeni olarak “liyakat” eksikliğini görüyor. Araştırmada memnuniyet ve mutluluk durumları sorulduğunda katılımcıların yüzde 55,2’si “şimdiki yaşamından ne tam olarak mutlu ne de mutsuz olduğu” yanıtını vermiş. Yüzde 25,8’lik oran ise, şimdiki hayatından mutsuz olduğunu ifade ediyor.

Alfa Kuşağı (2013-günümüz)
Henüz tam olarak tanımlanmış bir kuşak olmasa da, 2010’ların sonlarından itibaren doğan yeni nesilleri ifade eder.
İnternetin daha da yaygınlaşması ve yapay zeka teknolojilerinin gelişmesiyle büyümektedirler.